Trung Quốc được mất gì khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Trung Quốc đang chuẩn bị cho những gì có thể là một con đường bất ổn và khó lường trong cuộc cạnh tranh thương mại ngày càng leo thang với Hoa Kỳ, sau khi Donald Trump có sự trở lại chính trường lịch sử để giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Sự trở lại của ông có thể khiến mức thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc tăng tới 60% – điều này có thể tàn phá tăng trưởng kinh tế của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu – kiểm soát công nghệ nhiều hơn và đưa ra những lời lẽ gay gắt về Bắc Kinh, làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ vốn đã bất ổn giữa các siêu cường.

Nhưng lập trường bảo hộ thương mại và cách tiếp cận giao dịch đối với chính sách đối ngoại của Trump cũng có thể làm suy yếu các liên minh và vai trò lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ, tạo cơ hội cho Bắc Kinh lấp đầy khoảng trống do Mỹ rút lui và định hình một trật tự thế giới thay thế.

“Sự trở lại nắm quyền của Trump chắc chắn sẽ mang lại nhiều cơ hội hơn và rủi ro lớn hơn cho Trung Quốc“, Shen Dingli, một nhà phân tích chính sách đối ngoại tại Thượng Hải cho biết. “Cuối cùng, điều này có dẫn đến nhiều rủi ro hơn hay nhiều cơ hội hơn tùy thuộc vào cách hai bên tương tác với nhau”.

Về mặt chính thức, Trung Quốc đã tìm cách thể hiện lập trường trung lập về chiến thắng của Trump. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết hôm thứ Tư rằng họ “tôn trọng” sự lựa chọn của Hoa Kỳ.

Lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã chúc mừng Trump vào thứ năm tuần qua. Ông Donald Trump thường xuyên khen ngợi ông Tập và gọi nhà lãnh đạo Trung Quốc là “một người bạn rất tốt”, ngay cả khi quan hệ Mỹ-Trung lao dốc dưới sự giám sát của ông.

Theo thông cáo từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Tập Cận Bình đã nói với tổng thống đắc cử rằng Trung Quốc và Hoa Kỳ có thể “tìm ra cách đúng đắn” để “hòa hợp trong kỷ nguyên mới”. Nhưng ẩn sau vẻ ngoài bình lặng, Bắc Kinh có thể đang chuẩn bị cho những tác động và sự bất ổn.

“Trump là một người rất khó đoán,” Liu Dongshu, phó giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học Thành phố Hồng Kông, cho biết. “Vẫn còn phải xem liệu ông ấy có thực hiện, và ở mức độ nào, các chính sách mà ông ấy đã hứa trong chiến dịch tranh cử, và liệu ông ấy có tuân thủ chương trình nghị sự nhiệm kỳ đầu tiên của mình hay không.”

Thuế quan cao ngất ngưởng

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, người theo chủ nghĩa dân túy cứng rắn đã hứa sẽ làm cho “nước Mỹ vĩ đại trở lại” đã phát động một cuộc chiến thương mại mạnh mẽ với Trung Quốc, đưa gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei ra khỏi danh sách vì lý do an ninh quốc gia và đổ lỗi cho Bắc Kinh về đại dịch Covid-19. Vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông, quan hệ song phương đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Lần này, trong chiến dịch tranh cử, Trump đã đe dọa sẽ áp thuế 60% đối với tất cả hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc và thu hồi quy chế “quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn” vốn đã mang lại cho Trung Quốc các điều khoản thương mại thuận lợi nhất với Hoa Kỳ trong hơn hai thập kỷ.

Biện pháp trừng phạt này, nếu được thực hiện, có thể giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế vốn đang phải chịu cuộc khủng hoảng bất động sản, nhu cầu tiêu dùng giảm sút, giá cả giảm và nợ của chính quyền địa phương tăng cao.

Ngân hàng đầu tư Macquarie ước tính rằng, ở mức thuế cao ngất ngưởng là 60%, mức thuế quan này có khả năng cắt giảm tăng trưởng của đất nước tới hai điểm phần trăm, tức là chỉ dưới một nửa mức tăng trưởng kinh tế cả năm dự kiến ​​của Trung Quốc là 5%.

Larry Hu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie, đã viết trong một lưu ý nghiên cứu hôm thứ Tư rằng: “Chiến tranh thương mại 2.0 có thể chấm dứt mô hình tăng trưởng hiện tại của Trung Quốc, trong đó xuất khẩu và sản xuất là động lực tăng trưởng chính”.

Các nhà đầu tư dường như đã dự đoán được kết quả này khi khoảng cách dẫn trước của Trump so với Phó Tổng thống Kamala Harris được nới rộng vào thứ Tư, khiến cổ phiếu Trung Quốc và đồng nhân dân tệ giảm mạnh.

Thuế quan đóng vai trò là thuế đánh vào hàng nhập khẩu, gây tổn hại cho người tiêu dùng ở quốc gia áp dụng thuế này, cũng như các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian nhập khẩu để sản xuất thành phẩm. Sự leo thang đáng kể của căng thẳng thương mại toàn cầu có thể sẽ gây tổn hại không chỉ cho Trung Quốc và Hoa Kỳ, mà còn cho các quốc gia khác tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Không giống như những người tiền nhiệm thuộc đảng Cộng hòa xuất thân từ tầng lớp thượng lưu, Trump áp dụng cách tiếp cận thất thường và không theo khuôn mẫu trong việc hoạch định chính sách, khiến Bắc Kinh cảm thấy bất ổn hơn.

Daniel Russel, phó chủ tịch an ninh và ngoại giao quốc tế tại Viện Chính sách Xã hội Châu Á, cho biết: “Trump bắt đầu nhiệm kỳ đầu tiên của mình với tư cách là người ngưỡng mộ nhiệt thành Tập Cận Bình, trước khi áp thuế và sau đó chỉ trích Bắc Kinh trong thời kỳ đại dịch”.

Russel, người trước đây từng là cố vấn hàng đầu về châu Á của cựu Tổng thống Barack Obama, cho biết thêm: “Vì vậy, Bắc Kinh có thể sẽ tiếp cận Tổng thống đắc cử một cách thận trọng – thăm dò để xác định xem nên mong đợi Trump nào và có thể khai thác cơ hội nào”.

Nhưng các chuyên gia cho rằng chương trình nghị sự “Nước Mỹ trên hết” và thế giới quan giao dịch của Trump cũng có thể có lợi cho Bắc Kinh.

Tong Zhao, thành viên cấp cao tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho biết: “Mặc dù Bắc Kinh rất quan ngại về tính khó lường trong chính sách của Trump đối với Trung Quốc, nhưng họ vẫn tự nhắc nhở mình rằng thách thức cũng mang lại cơ hội”.

Ông cho biết: “Bất chấp lo ngại về một cuộc chiến thương mại mới, Bắc Kinh tin rằng chính sách thuế quan cứng rắn của Trump sẽ rất không được lòng châu Âu, tạo cơ hội cho Trung Quốc tăng cường quan hệ kinh tế với châu Âu và chống lại nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm tăng cường tách biệt công nghệ và chuỗi cung ứng giữa Trung Quốc và các quốc gia phương Tây”.

Bài: Navigator Media