"Nghệ thuật mua nghệ thuật" - sách nhập môn để bước vào thị trường nghệ thuật

Cuốn sách “Nghệ thuật mua nghệ thuật – The art of buying art” do NXB Mỹ thuật ấn hành giúp bất kỳ ai quan tâm, yêu thích nghệ thuật và muốn sở hữu tác phẩm mình yêu thích, tìm được tác phẩm đó và biết cách để trả mức giá hợp lý. Một cuốn sách hỗ trợ bạn trở thành “người mua sành sỏi.”

Đây có phải là một tác phẩm tốt nghệ thuật không? Giá người bán đưa ra như thế có hợp lý không? Làm thế nào để đưa ra những câu hỏi mà mình đang có trong đầu một cách phù hợp? Nếu mình đưa ra những câu hỏi hơi “ngốc” thì có đáng bị cười chê không? Làm thế nào để mua tác phẩm này, các bước, trình tự như thế nào để đảm bảo tác phẩm không chỉ mang cho mình niềm vui, mà còn là niềm vui lâu dài, vì nó đúng với tình cảm lâu bền của mình, và thể hiện đúng thẩm mỹ nghệ thuật của mình?

Đó là những câu hỏi chắc chắn được bất kỳ ai, khi đứng trước một tác phẩm nghệ thuật mà họ yêu thích, sẽ đặt ra. Ai có thể trả lời được chúng một cách thấu đáo, trực tiếp ngay ở lúc đó? Rất tiếc là không thể có ai đó làm tốt công việc này một cách thấu đáo, hiệu quả trong thời gian ngắn. Lý do: cần thời gian để trả lời, rất nhiều sự quan sát, học hỏi, suy tư, chiêm nghiệm, và nhiều lần phải trả giá bằng tiền, công sức, cả mồ hôi và nước mắt.

Không có tác phẩm nghệ thuật nào là đúng hay sai, cũng chẳng có lý do đúng hay sai khi ai đó muốn sở hữu nghệ thuật, hay muốn mua tác phẩm nghệ thuật. Vẻ đẹp tùy vào mắt của người nhìn. Với cách nhìn nhận như vậy, tác giả Alan Bamberger, chuyên gia định giá nghệ thuật tại San Francisco, nhà cố vấn, tư vấn, cựu môi giới sách nghệ thuật và trang trí quý hiếm, đã giúp người quan tâm tới cách mua tác phẩm nghệ thuật những bước cơ bản để dẫn họ đi trên hành trình tìm được một tác phẩm tốt (với họ), và trả một mức giá hợp lý để mua tác phẩm.

Cuốn sách “Nghệ thuật mua nghệ thuật – The art of buying art”, do NXB Mỹ thuật ấn hành năm 2022 (Người dịch: Khổng Loan, nhóm thực hiện Artoholics Saigon) mà ông viết không sa đà vào chuyện phân tích đúng sai trong tác phẩm nghệ thuật (đây là câu chuyện mà chúng ta sẽ không đủ giấy để in vì luôn gây tranh cãi không hồi kết). Cuốn sách thiên về cung cấp những gợi ý, đề xuất về tác phẩm, cách để người yêu thích tác phẩm có thể mua tác phẩm, tiếp cận tác phẩm từ góc độ sản phẩm, và tiếp cận việc mua và bán tác phẩm từ góc độ kinh doanh.

Đa phần mọi người đều cảm thấy mình quá mù mờ trước nghệ thuật. Hầu hết những người mới mua và cả nhà sưu tập mới thường cảm thấy họ không đủ khả năng hoặc không thể mua nghệ thuật “một cách thông minh”. Với họ, nghệ thuật là món hàng bí ẩn, khó hiểu, bí mật mà chỉ có những nhà môi giới nghệ thuật, học giả, nhà phê bình và các chuyên gia có học thức mới hiểu nổi. Chúng ta sợ bị đánh giá, sợ đặt câu hỏi sai, sợ bị trả tiền hớ, mua vội vã, mua vì người khác đang mua, mua vì sợ mất cơ hội. Với kinh nghiệm tư vấn nghệ thuật từ năm 1998, Alan Bamberger đã bóc tách từng vai trò trong hệ sinh thái nghệ thuật, và chứng minh rằng “không có cái gì là bí hiểm trong việc định giá các tác phẩm”, và ai cũng có thể trở thành người mua tác phẩm nghệ thuật sành sỏi. Dĩ nhiên, nếu người đó kiên nhẫn, kiên trì trên hành trình tự học, tự nghiên cứu, tự tham gia vào quá trình mua này, và tự trưởng thành. Người đọc sẽ thực sự nhìn sáng rõ mọi bước đi trong quá trình mua nghệ thuật của mình và cả của người khác.

Các bước được trình bày trong cuốn sách, dễ hiểu, dễ theo dõi, và theo tiến trình logic, bao gồm: (1) phân biệt tác phẩm nguyên bản và tác phẩm tái bản (sao chép, copy, giả, nhái, sản xuất hàng loạt); (2) hiểu về chính mình để mua thứ mình thật sự yêu để sống với tình yêu đó lâu dài; (3) chọn tác phẩm sau khi đã nghiên cứu tác phẩm và nghệ sỹ; (4) Các bước để bắt đầu mua; (5) Đánh giá mức giá; (6) Xây dựng bộ sưu tập có chất lượng nếu muốn.

Cuốn sách sẽ giúp bạn thôi mua tác phẩm nghệ thuật một cách ngẫu nhiên, bốc đồng. Bạn sẽ chuyển hóa thành người tiêu dùng có thông tin, không bị mua hớ và tìm được món hàng phù hợp nhất với ngân sách của mình. Bạn sẽ không vội vã, chỉ xuống tiền khi biết cách chi tiêu hợp lý. Bạn sẽ thôi mua bất kỳ thứ gì mình thích (hoặc nghĩ mình thích), ở bất kỳ nơi nào thấy bán, vào lần đầu tiên mình nhìn thấy. Bạn sẽ thôi không lập tức tin ngay vào những gì mình nghe, chấp nhận những gì người khác nói là đúng. Những phương thức tác giả đưa ra dễ hiểu, dễ áp dụng, và bạn có thể thực sự kiểm soát được vận mệnh mua nghệ thuật của mình và có được một bộ sưu tập đáng quý, thể hiện chính con người mình.

Cuốn sách này là sự khởi đầu cho người yêu nghệ thuật, giúp bạn tự tin lèo lái mình qua những sự phức tạp của thế giới nghệ thuật, bất kể gu thẩm mỹ của bạn là gì. Mỗi hành trình tìm hiểu nghệ thuật đem lại rất nhiều niềm vui sống, và cuốn sách là một người đồng hành không thể thiếu với những ai yêu và quan tâm tới việc sở hữu tác phẩm mình yêu thích. Bạn có thể tự tin xuất hiện ở bất kỳ đâu, và nói chuyện với bất kỳ ai, từ nghệ sỹ tại studio của họ, chủ phòng tranh tại một phiên khai mạc triển lãm, nhà đấu giá trực tiếp hay đấu giá trực tuyến, giám tuyển, những nhà sưu tập khác.

Cuốn sách này đề cập tới việc mua nghệ thuật để thỏa mãn nhu cầu cá nhân của bạn, không phải để đầu tư kiếm lợi nhuận về tài chính. Thực tế, đầu tư vào những loại hình đầu tư khác sẽ đem lại tỉ suất tốt hơn, nhanh chóng hơn so với đầu tư vào nghệ thuật. Nhưng cuốn sách này chắc chắn sẽ đem đến nhiều niềm vui cho cuộc đời cho bạn khi bạn tìm được những tác phẩm đem lại niềm vui đó, và trả mức giá hợp lý để sở hữu.

P.V

Bài: Navigator Media