Công nghệ AI liệu có đang mang đến quyền năng quá lớn cho Big Tech?
Một số nhà điều hành công nghệ đã bày tỏ mối lo ngại rằng sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đang tập trung vào tay số ít công ty thuộc nhóm Big Tech, có khả năng khiến thứ công nghệ này bị kiểm soát chặt chẽ hơn trong tay họ.
Sự bùng nổ mối quan tâm đến AI được khơi dậy bởi ChatGPT của OpenAI vào cuối năm ngoái nhờ cách thức giao tiếp với người dùng mới lạ của chatbot này.
Sự phổ biến của nó đã góp phần khởi đầu cho cái mà nhiều người trong ngành công nghệ gọi là cuộc chạy đua vũ trang AI, khi những gã khổng lồ công nghệ như Microsoft và Google tìm cách phát triển và ra mắt các mô hình trí tuệ nhân tạo của riêng họ. Những điều này đòi hỏi sức mạnh tính toán khổng lồ vì chúng được đào tạo trên lượng dữ liệu khổng lồ.
“Hiện tại, chỉ có một số công ty có đủ nguồn lực cần thiết để tạo ra các mô hình AI này và triển khai chúng trên quy mô lớn. Và chúng ta cần phải thừa nhận rằng điều này đang mang lại cho họ quyền lực vô cùng lớn đối với cuộc sống và thể chế của chúng ta”, Meredith Whittaker, chủ tịch ứng dụng nhắn tin mã hóa Signal, nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn.
“Một lần nữa, chúng ta thực sự nên lo ngại về việc một số ít tập đoàn được thúc đẩy bởi lợi nhuận và lợi ích của cổ đông đưa ra những quyết định có hậu quả xã hội như vậy.”
Whittaker trước đây đã làm việc 13 năm tại Google nhưng vỡ mộng vào năm 2017 khi bà phát hiện ra gã khổng lồ mảng công cụ tìm kiếm đang thực hiện một hợp đồng gây tranh cãi với Bộ Quốc phòng có tên Project Maven. Whittaker ngày càng lo ngại AI của Google có thể được sử dụng cho cuộc chiến bằng máy bay không người lái và đã hỗ trợ tổ chức một cuộc đình công tại công ty có sự tham gia của hàng nghìn nhân viên.
Whittaker nói: “AI, như chúng ta hiểu ngày nay, về cơ bản là một công nghệ bắt nguồn từ quyền lực và quyền kiểm soát tập trung của doanh nghiệp.”
“Nó được xây dựng dựa trên nguồn lực tập trung được tích lũy cho một số tập đoàn công nghệ lớn, chủ yếu có trụ sở tại Hoa Kỳ và Trung Quốc thông qua mô hình kinh doanh quảng cáo giám sát, mang lại cho họ cơ sở hạ tầng điện toán mạnh mẽ và lượng dữ liệu khổng lồ; các thị trường lớn để lấy dữ liệu; và khả năng xử lý và tái cấu trúc dữ liệu đó theo những cách hữu ích để tạo ra công nghệ mới.”
Whittaker không phải là người duy nhất có quan điểm này.
Frank McCourt, chủ sở hữu cũ của đội bóng chày Los Angeles Dodgers, hiện đang điều hành Project Liberty, một tổ chức tìm cách thúc đẩy các nhà công nghệ và nhà hoạch định chính sách “xây dựng một cách tiếp cận có trách nhiệm hơn để phát triển công nghệ”.
McCourt cũng cho rằng AI có thể trao quá nhiều quyền lực cho những gã khổng lồ công nghệ. Ông cho biết “về cơ bản có 5 công ty sở hữu toàn bộ dữ liệu trên internet”, mặc dù ông không nêu tên các công ty đó.
“Các mô hình ngôn ngữ lớn đòi hỏi lượng dữ liệu khổng lồ. Nếu chúng ta không sớm thay đổi, trò chơi sẽ kết thúc … Chỉ những nền tảng có quy mô lớn mới chiếm ưu thế. Và họ sẽ là bênhưởng lợi”, McCourt nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn.
“Chắc chắn, mọi người sẽ đến và xây dựng những thứ nhỏ nhặt trên những nền tảng lớn đó. Nhưng chính những nền tảng lớn kiểm soát dữ liệu này sẽ là người chiến thắng.”
Whittaker và McCourt nằm trong số những người cảm thấy người dùng đã mất quyền kiểm soát dữ liệu trực tuyến của họ và dữ liệu đó đang bị những gã khổng lồ công nghệ khai thác để thu lợi.
Tuyên ngôn Project Liberty của McCourt cho biết: “Những gã khổng lồ công nghệ và truyền thông đang gây ra thiệt hại sâu sắc cho xã hội của chúng ta”. Và ông ấy tin rằng AI có thể khiến điều này trở nên tồi tệ hơn.
McCourt cho biết trong cuộc phỏng vấn với CNBC: “Đừng để bị lừa, Generative AI là một cái tên ưa thích để sử dụng dữ liệu của chúng tôi một cách hiệu quả hơn”.
AI tạo sinh là công nghệ đem đến các ứng dụng tương tự như ChatGPT. Các mô hình làm nền tảng cho các ứng dụng này được đào tạo dựa trên lượng dữ liệu khổng lồ.
“Generative AI được xây dựng bằng các mô hình ngôn ngữ lớn về cơ bản là những phiên bản nâng cao hoặc mạnh mẽ hơn của công nghệ mà chúng ta hiện có, được đặt cho một cái tên lạ mắt. Đó là công nghệ giám sát tập trung, chuyên quyền. Và tôi hoàn toàn phản đối điều đó. Tôi nghĩ hiện tại nó đang gây ra rất nhiều tác hại cho thế giới,” McCourt nói.
Người phát minh ra web, Tim Berners Lee, cũng đưa ra quan ngại về sự tập trung quyền lực giữa những gã khổng lồ công nghệ.
Đối với Jimmy Wales, người sáng lập Wikipedia, tình trạng của ngành truyền thông hiện đang là mối quan tâm đặc biệt.
Tuy nhiên, về AI, ông cảm thấy rằng mặc dù những gã khổng lồ công nghệ hiện đang dẫn đầu nhưng vẫn có không gian cho sự gián đoạn.
Trong một cuộc phỏng vấn với CNBC tuần trước, Wales đã chỉ ra một bản ghi chú bị rò rỉ của Google trong năm nay, trong đó một nhà nghiên cứu của gã khổng lồ công nghệ Hoa Kỳ cho biết công ty “không có chiến hào” trong ngành AI, đề cập đến mối đe dọa từ các mô hình mã nguồn mở. Đây là những mô hình AI không thuộc sở hữu của một thực thể duy nhất, chẳng hạn như Google hay Microsoft, thay vào đó, bất kỳ ai cũng có thể phát triển và bổ sung thêm.
“Các mô hình hiện có và các mô hình mã nguồn mở mà bất kỳ ai cũng có thể tải xuống và chạy trên một số máy tính mà một công ty khởi nghiệp có thể chi ra [chỉ] 50.000 USD để đào tạo… đó không phải là vấn đề lớn chút nào. Nó thực sự ấn tượng”, Wales nói thêm.
Bài: Hiếu Võ – Theo NBC News
Comments