"Canh bạc" 67 tỷ USD: Ván cờ quyết định tương lai ngành chip Nhật Bản

Tại hòn đảo phía bắc Hokkaido đầy tuyết, chính phủ Nhật Bản đang đổ hàng tỷ USD vào một "canh bạc" dài hạn nhằm hồi sinh năng lực sản xuất chip và bảo vệ nền kinh tế khỏi căng thẳng ngày càng leo thang giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Nhật Bản đặt cược vào nhà máy tiên tiến ở Hokkaido

Trên nền đất đóng băng, những chiếc máy xúc và xe tải hối hả di chuyển. Nơi đây, một nhà máy tương lai đang dần hình thành, hướng tầm mắt ra cánh đồng rộng lớn với những chú ngựa thong dong gặm cỏ. Đây là dự án mang tính bước ngoặt, thay đổi hoàn toàn diện mạo của khu vực vốn nổi tiếng với nông nghiệp, căn cứ quân sự và sân bay Chitose. Đồng thời, nó cũng mang sứ mệnh to lớn: thay đổi diện mạo ngành công nghiệp chip của Nhật Bản.

Rapidus Corp., một liên doanh non trẻ chỉ mới 18 tháng tuổi, đang ấp ủ tham vọng táo bạo: sản xuất hàng loạt chip logic 2 nanometer tiên tiến vào năm 2027. Đây là một mục tiêu đầy thách thức, ngay cả đối với những công ty dày dạn kinh nghiệm trong ngành. Thêm vào đó, Nhật Bản đã tụt hậu so với các đối thủ nước ngoài về sản xuất chất bán dẫn.

Tuy nhiên, trong bối cảnh Hoa Kỳ và Trung Quốc đang căng thẳng về quyền truy cập vào chuyên môn và thiết bị sản xuất chip mới nhất, chính phủ Nhật Bản đã nhận thấy cơ hội tận dụng mối lo ngại của Washington về an ninh chuỗi cung ứng để quay trở lại cuộc chơi mà họ từng thống trị.

Chip tiên tiến sẽ là nền tảng cho hàng chục công nghệ quan trọng, bao gồm trí tuệ nhân tạo, hệ thống vũ khí và xe điện. Một phần lớn sản xuất toàn cầu tập trung vào Đài Loan và Hàn Quốc, khiến nguồn cung tương lai dễ bị tổn thương trước căng thẳng khu vực.

Chip tiên tiến: Chìa khóa cho tương lai và an ninh quốc gia

Chip tiên tiến không chỉ là những vi mạch nhỏ bé, mà còn là nền tảng cho hàng loạt công nghệ quan trọng từ trí tuệ nhân tạo, hệ thống vũ khí hiện đại đến xe điện thân thiện với môi trường. Hiện nay, một phần lớn sản xuất chip tiên tiến tập trung vào Đài Loan và Hàn Quốc, khiến nguồn cung dễ bị đứt gãy trước những căng thẳng khu vực.

Atsuo Shimizu - giám đốc điều hành Rapidus phụ trách khởi động nhà máy đúc chip mới chia sẻ: "Có những yếu tố địa chính trị và an ninh kinh tế liên quan đến ngành. Để trở thành một quốc gia mạnh mẽ, Nhật Bản cần là một cường quốc toàn cầu về công nghệ. Và chúng tôi có thể chứng minh rõ ràng điều đó với chất bán dẫn."

Tham vọng và chiến lược táo bạo

Trong vòng chưa đầy ba năm, Nhật Bản đã đầu tư 4 nghìn tỷ yên (26,7 tỷ USD) và đặt mục tiêu huy động tổng vốn lên tới 10 nghìn tỷ yên (67 tỷ USD) với sự hỗ trợ của khu vực tư nhân. Thủ tướng Fumio Kishida cam kết đưa Nhật Bản trở thành cường quốc chip hàng đầu, hướng đến mục tiêu doanh thu chip nội địa tăng gấp ba lên hơn 15 nghìn tỷ yên vào năm 2030.

Chiến lược chip mới của Nhật Bản bao gồm hai mũi nhọn chính. Đầu tiên, nước này đang tìm cách khẳng định lại vị trí là địa điểm hàng đầu cho việc sản xuất chip cũ bằng cách thu hút những tên tuổi nước ngoài lớn nhất trong ngành đến Nhật Bản với khoản trợ cấp hào phóng lên tới một nửa chi phí thiết lập.

Phần thứ hai và tham vọng hơn của chiến lược là dự án Rapidus ở Hokkaido nhằm mục đích đưa Nhật Bản trở lại vị trí là một người chơi hàng đầu trong lĩnh vực chip silicon.

Nhật Bản: Canh bạc chip và cuộc đối đầu Mỹ-Trung

Kazumi Nishikawa, Giám đốc chính sách an ninh kinh tế tại Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản và là một trong những kiến trúc sư của chiến lược, cho biết: “Tại sao chúng tôi lại sản xuất rất nhiều cho chip? Thành thật mà nói, đó là do có cuộc đối đầu Hoa Kỳ-Trung Quốc. Nếu nguồn cung chip từ Đài Loan dừng lại, sẽ có tác động tiêu cực hàng nghìn tỷ đô la ở khắp mọi nơi và nền kinh tế sẽ sụp đổ".

Tokyo đã có thể tuyên bố thành công trong phần đầu tiên và cũng là phần lớn hơn của chiến lược của mình. Nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới - Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) có một nhà máy trị giá 7 tỷ USD sắp đi vào sản xuất tại Kumamoto (miền nam Nhật Bản), với một nhà máy khác đang được xây dựng và thảo luận về nhà máy thứ ba.

Gã khổng lồ Đài Loan nhanh chóng nhận ra rằng các dự án chip do Tokyo tài trợ một phần có thể khởi động nhanh hơn nhiều so với ở Hoa Kỳ hoặc các quốc gia khác.

Bằng cách tận dụng chuyên môn của các nhà sản xuất hàng đầu thế giới, Nhật Bản hy vọng tái tạo các hệ sinh thái liên quan đến chip tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng mới cho các nền kinh tế khu vực.

Giang Nguyễn (Theo Bloomberg)